یک پنجم سال زیر تیغ فرابنفش ازون از ما محافظت می کند ولی نه همیشه
به گزارش لینک وبسایت، عضو هیأت علمی مؤسسه ژئوفیزیک با بیان اینکه شهر تهران حدود ۲۱ درصد از روزهای سال در رده پرتوگیری فوق العاده زیاد قرار دارد، نسبت به آلایندگی ازون در حضور پرتوی فرابنفش گوشزد نمود.
به گزارش لینک وبسایت به نقل از مهر، در فصول گرم سال شامل اواخر بهار و تابستان ما شاهد افزایش تابش خورشید در مناطقی مثل تهران هستیم. به دنبال گرمای هوا و افزایش تابش خورشید، «شاخص فرابنفش» (UV Index) هم افزایش خواهد یافت. این شاخص برای مشخص کردن میزان پرتو فرابنفش در ساعات مختلف روز طراحی شده است و در مقیاس ۱ تا ۱۱+ اندازه گیری می شود. شاخص فرابنفش به افراد کمک می نماید تا از خطرات قرار گرفتن در معرض فرابنفش آگاه شوند و اقداماتی برای محافظت از خود انجام دهند.
با شروع فصل تابستان در بعضی شهرها مانند تهران شاخص پرتوی فرابنفش در حدود بسیار بالا قرار گرفته و هشدارهایی در این حوزه اعلام شده است.
دکتر عباسعلی علی اکبری بیدختی؛ رئیس بخش پژوهشی ازون و آلودگی هوا در مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران ضمن اشاره به گرمای هوا امسال اظهار داشت: سال جاری گرمایش و خشکسالی مضاعف (و کم آبی حاد) ساکنین منطقه خاورمیانه بخصوص ایران را غافلگیر کرده است. به صورتی که دما در واپسین روزهای اردیبهشت هم رکورد زد و در تهران به نزدیک ۴۰ درجه سانتیگراد هم نزدیک شد. تغییر اقلیم متاسفانه به علت گرمایش بیشتر مناطقی همچون خاورمیانه سبب افزایش دما و کاهش ابرناکی و در نتیجه افزایش تابش خورشیدی شده است.
وی در مورد ارتباط پرتوهای فرابنفش و ازون توضیح داد: تابش خورشیدی شامل پرتوهای ماوراءبنفش یا فرابنفش (UV) در باندهای B، A و C است که جو زمین و لایه ازون جو تمام قسمت تابش فرابنفش خیلی کوتاه آن یعنی C و بخشی از باند B را جذب می کند ولی بخشی از باند B و بخش عمده باند A (کم ضررترین بخش تابش فرابنفش) به سطح زمین می رسد.
عضو هیأت علمی مؤسسه ژئوفیزیک ضمن اشاره به صدمه لایه ازون تصریح کرد: لایه ازون در دهه های گذشته در اثر استفاده بشر از گازهای CFC (کلروفلوئوروکربن) صدمه دیده بود ولی امروزه بعد از جایگزینی و ممنوعیت استفاده از این گازها، لایه ازون کمی درحال ترمیم است. این لایه در محدوده حدود ۲۰ تا ۳۰ کیلومتری سطح زمین با جذب بخش عمده فرابنفش تابش خورشیدی نقش حفاظتی در مقابل تابش های مضر خورشیدی را برای موجودات زنده زمین دارد و ازاین رو نقشی حیاتی دارد.
خرداد و مرداد بیشترین میزان فرابنفش در تهران
وی در رابطه با مطالعات انجام شده در قسمت پژوهشی ازون و آلودگی هوای مؤسسه ژئوفیزیک توضیح داد: بررسی اخیر ما (دکتر علی اکبری بیدختی و خانم مهندس شرعی پور) در قسمت پژوهشی ازون و آلودگی هوای تهران در مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران نشان داده است که شهر تهران بیشترین میزان پرتوی فرابنفش را در ماه های «خرداد» و «مرداد» دریافت می کند.
علی اکبری بیدختی سفارش کرد که افراد شاغل در محیط باز بخصوص در این ماه ها از وسایل حفاظتی در مقابل تابش خورشید استفاده نمایند و عموم مردم هم باید زمان قرار گرفتن درمعرض نور مستقیم آفتاب را محدود کنند.
تهرانی ها حدود یک پنجم سال در معرض پرتوهای فرابنفش بسیار زیاد هستند
این استاد دانشگاه تصریح کرد: برپایه نتایج پژوهش بلند مدت بخش ازون و آلودگی هوای مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران که روزانه پایش «ازون کلی جو زمین» را انجام می دهد در حدود ۲۱ درصد از روزهای سال، شهر تهران در رده پرتوگیری فوق العاده زیاد قرار دارد. در اینروزها شاخص استاندارد UV بزرگ تر از ۱۱ است (این شاخص از یک تا ۱۲ تعریف می شود که عدد یک کمترین و ۱۲ بیشترین اثرگذاری پرتو UV را بخصوص در باند B نشان داده است.)
وی تصریح کرد: در اینروزها احتیاج به محافظت اضافی بدن بخصوص چشم ها، در مقابل تابش خورشید است؛ چون که پرتوگیری بیش از اندازه فرابنفش می تواند آفتاب سوختگی، پیری پوست، بیمارهای پوستی و چشمی مانند آب مروارید، صدمه به زنجیره DNA و مشکلات ایمنی بدن را به دنبال داشته باشند.
وقتی که ازون خطرناک می شود
علی اکبری بیدختی به جنبه نگران کننده تر تابش فرابنفش اشاره نمود و اظهار داشت: از سوی دیگر تابش UV-B رسیده به سطح زمین در فصول گرم و در مناطق شهری سبب تولید ازون سطح زمین می شود که یک آلاینده ثانویه خطرناک می باشد. تابش UV-B با حضور اکسیدهای ازت که به طور عمده آلاینده های وسایل نقلیه دارای احتراق داخلی مانند ماشین ها، موتورسیکلت ها و … هستند و مواد آلی فرار همچون بنزن در اثر واکنش های فتوشیمیایی سبب تولید ازون سطحی زمین می شود.
وی اضافه کرد: ازون سطحی بهمراه یک آلاینده ثانویه دیگر که یک ترکیب آلی معروف به PAN است، بخش عمده «فتومه دود» (Photochemical smog) مناطق شهری را می سازند.
افزایش سالانه روزهای با ازون زیاد در تهران
این پژوهشگر اخطار داد: ما متاسفانه هر سال در فصول گرم شاهد تعدد هرچه بیشتر روزهایی که آلاینده ازون در محیط شهر تهران بیش از اندازه مجاز است، هستیم. این آلاینده های ثانوی علاوه بر مضر بودن برای انسان برای سایر موجودات و گیاهان هم بسیار مضر هستند.
به گفته عضو هیأت علمی مؤسسه ژئوفیزیک؛ ازون سطحی یک آلاینده خطرآفرین است و بخصوص برای بیماران تنفسی تهدید جدی بحساب می آید. چون که ازون یک ماده اکسیدکننده قوی است که می تواند سبب التهاب و تخریب جداره های مجاری تنفسی شود و سوزش چشم ها را بهمراه داشته باشد. ازاین رو در فصول گرم هم زمان بیرون ماندن ساکنان شهرهایی همچون تهران هم باید محدود باشد.
وی ضمن اشاره به لزوم محدودسازی چشمه های آلاینده تصریح کرد: برای کاهش آلاینده های شهری و تاب آوری شهرها در مقابل تغییر اقلیم و افزایش روز افزون جمعیت شهری، بهتر است چشمه های آلاینده ها محدود شوند. در این خصوص استفاده از انرژی های تجدیدپذیر، ساخت و سازهای مناسب، استفاده از وسایل نقلیه برقی، گسترش هرچه بیشتر شبکه مترو در بیشتر محیط های شهری بعنوان راهکارهای مناسب سفارش و اعمال می شود.
مواجهه با ازون چه مشکلاتی را به دنبال دارد؟
به گزارش لینک وبسایت به نقل از مهر، در یک مطالعه مروری که اوایل سال ۲۰۲۵ میلادی انتشار یافته، شواهد موجود در مورد اثرات آلودگی هوا بخصوص ازون تروپوسفری یا ازون سطح زمین بر سلامت انسان مورد بررسی قرار گرفته است.
آلودگی هوا، بخصوص ازون می تواند علایم تنفسی را حتی در افراد سالم و بخصوص در بیمارانی که از قبل دارای مشکلات ریوی مانند آسم و بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) هستند، تشدید کند. حتی قرار گرفتن کوتاه مدت در معرض سطوح بالای این آلاینده ها می تواند التهاب و صدمه ریه را به دنبال داشته باشد.
ازون می تواند سبب سرفه، گلودرد، خشکی گلو، تحریک چشم و بینی و تنگی نفس شود. برای بیماران گرفتار آسم، قرار گرفتن در معرض ازون، خطر ابتلاء و تشدید حملات آسم را زیاد می کند. تخمین زده شده که ۹ تا ۲۳ میلیون رجوع سالانه به اورژانس بیمارستان ها در سال ۲۰۱۵ به علت آسم، امکان دارد به خاطر ازون تروپوسفری یا ازون سطح زمین باشد که این میزان ۸ تا ۲۰ درصد از کل مراجعات جهانی به بیمارستان است.
مواجهه طولانی مدت با ازون هم با کاهش عملکرد ریه و اختلال در رشد طبیعی ریه در کودکان مرتبط می باشد. همچنین، ارتباط قابل توجهی بین قرار گرفتن طولانی مدت در معرض سطوح بالای ازن و دی اکسید نیتروژن (NO2) و افزایش ریسک تشدید حاد در بیماران دچار فیبروز ریوی ایدیوپاتیک مشاهده شده است.
چه اشخاصی بیشتر در معرض خطر هستند؟
سازمان جهانی بهداشت و آژانس محافظت از محیط زیست ایالات متحده آمریکا، جمعیت های صدمه پذیرتر در مقابل ازون را اعلام نموده اند. بر این اساس سالمندان، کودکان، ورزشکاران و اشخاصی که به صورت عمومی در فضای باز کار می کنند (مانند کارگران ساختمانی و آتش نشانان)، بیشترین تأثیرات منفی ازون تروپوسفری را تجربه می کنند. زنان هم با تاثیر منفی قابل توجه بر سلامتشان و صدمه احتمالی به جنین درحال رشد مواجهند. همچنین، افراد دچار چاقی، دیابت، ذات الریه، فیبروز کیستیک و بیماری های قلبی-تنفسی هم در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
در مناطق شهری آلاینده های بیشتری نظیر ازن، ذرات معلق، ذرات اگزوز دیزل، NO2، دی اکسید گوگرد (SO2) و کربن سیاه معمولا به شکل ترکیبی یافت می شوند. تعاملات هم افزایی بین ازن و سایر آلاینده های هوا می تواند التهاب و صدمه ریه را به صورت قابل توجهی افزایش دهد، که منجر به پیشرفت بیماری های مزمن ریوی می شود و خطر بیشتری برای سلامت تنفسی نسبت به آلاینده های منفرد بوجود می آورد.
با توجه به پیشبینی افزایش غلظت ازون در سالهای آینده، بخصوص در مناطق شهری، کاهش مواجهه با ازون و سایر آلاینده های ناشی از فعالیتهای انسانی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد تا از سلامت عمومی و پایداری اقتصادی محافظت گردد.
اقدامات موردنیاز برای کاهش آلودگی ازون
برای کاهش آلودگی ازون، باید مجموعه ای از اقدامات کلیدی را در پیش گرفت. مهم ترین آنها شامل کاهش انتشار آلاینده های پیش ساز مانند ترکیبات آلی فرار (VOCs) و اکسیدهای نیتروژن (NOx) است که به طور عمده از احتراق سوخت های فسیلی و اگزوز وسایل نقلیه منتشر می شوند.
این امر مستلزم کاهش شدید مصرف سوخت های فسیلی و توسعه حمل و نقل عمومی و استفاده از وسایل نقلیه پاک مانند خودرو های الکتریکی است. همچنین، تدوین و اجرای سیاستها و مقررات مؤثر زیست محیطی و سرمایه گذاری در انرژی های تجدیدپذیر ضروری می باشد. افزایش آگاهی عمومی شهروندان و همکاریهای بین المللی هم در این حوزه نقش مهمی دارند. در ساعات اوج آلودگی ازن، به افراد سفارش می شود از فعالیتهای خارج از منزل پرهیز کنند.
جدول شاخص کیفیت هوا برای ازون راهنمای خوبی برای مقادیر مجاز ازون سطح زمین یا ازون تروپوسفری است.
منبع: linkwebsite.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب