یادداشت مهر؛
اهمیت و تأثیر نوآوری در پژوهش
لینک وبسایت: عضو هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه الزهرا (س) در یادداشتی به اهمیت و تأثیر نوآوری و رویکرد نوآورانه در پژوهش اشاره نمود.
به گزارش لینک وبسایت به نقل از مهر، الهه حسینی عضو هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه الزهرا (س) در تعریف نوآوری در پژوهش در یادداشتی نوشت:
نوآوری در پژوهش (Innovation in research) به معنای توسعه، ایجاد و استفاده از ایده ها، روش ها، فرآیندها، مدلها، محصولات یا خدمات جدید یا بهبود یافته است که تغییرات و پیشرفت های مثبتی را در یک حوزه خاص به همراه دارد. نوآوری شامل تولید و پیاده سازی مفاهیم، توسعه تکنیکها یا راهکارهای نوآورانه است که به بهبود، گسترش یا تحول دانش و روش های موجود کمک می نماید و معمولا منجر به افزایش کارایی، کارآمدی و توانایی مواجهه با مسائل یا چالش های پیچیده میشود.
نوآوری در پژوهش نقش کلیدی در پیشبرد دانش، حل مسائل پیچیده و گسترش علوم در جامعه ایفا می کند. نگاههای نوآورانه سبب پیشرفت و تکامل در حوزه های مختلف علوم است که رشد و توسعه علم را ترویج کرده و مرزهای دانش شناخته شده یا بالقوه را به چالش می کشد. نوآوری سبب بهبود اندیشه ورزی و خلاقیت در فرایند تحقیق می شود. مطالعات مبتنی بر نوآوری که مرزهای جدید را شکسته یا به چالش کشیدن الگوهای موجود می پردازند، ارزشمندند. نوآوری باید منجر به تاثیر قابل مشاهده در حوزه های خاص از تحقیقات شود که امکان دارد شامل تاثیر بر جهت های آینده تحقیقات، الهام بخشی از روش های جدید، یا کاربردهای عملی بشود که به حل مسائل پیچیده می پردازد. تحقیقاتی که از مرزهای متداول تخصصی عبور کند و همکاری بین زمینه های مختلف را ترویج کند، معمولا به حل مسائل نوآورانه در پژوهش منجر می شود. نوآوری هایی که به استانداردهای اخلاقی پایبند هستند و در طولانی مدت تأثیرگذار باقی می مانند، حائز اهمیت اند که توانایی جذب حمایت های مالی را هم دارند. نوآوری در تحقیقات از راه تولید بینش ها، نظریه ها و دیدگاه های جدید سبب پیشبرد و گسترش مرزهای دانش می شود. نوآوری محرک پیشرفت در علم و رقابت پذیری در مقیاس جهانی است. مطالعات نوآورانه با بکارگیری روش ها، فناوری ها و نگاههای جدید، می توانند به بهبود کارایی و کارآمدی بیشتر کمک کنند. نوآوری در تحقیقات این اطمینان را می دهد که جامعه علمی توانایی مواجهه با مسائل و چالش های نوظهور را دارد.
ارزیابان پژوهش در ارزیابی آثار پژوهشی پژوهشگران هنگام استخدام و ارتقا، اثر و اهمیت نوآوری ها در حوزه های مختلف مطالعاتی را ارزیابی می کنند. چند جنبه کلیدی مانند اصالت و ارزش (originality and value)، مشارکت میان رشته ای، اهمیت و کاربرد روش شناسی، کاربردهای عملی، مشارکت علمی (contribution) آن اثر در یک حوزه خاص، ملاحظات اخلاقی، و به اشتراک گذاری داده های پژوهشی توسط ارزیابان پژوهش مورد ارزیابی قرار می گیرند.
ارزیابی نوآوری برای ارزیابان پژوهش بسیار کار دشواری است. چون سنجش نوآوری احتیاج به ارزیابی متخصص موضوعی آن حوزه دارد و کاملا مبتنی بر بافت موضوعی (context-based) است. در سنجش نوآوری در یک حوزه موضوعی چه ارزیابان چه داوران این نکته را در نظر می گیرند که این پژوهش چقدر توانسته است مشارکت (contribution) در آن حوزه موضوعی داشته باشد، چه دلالت های (implication) سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، و فناورانه دارد و چگونه با دلالت های نظریه و عملی بر مرزهای دانش آن حوزه اثر می گذارد.
اشتراک گذاری داده های پژوهش های نوآورانه با رویکرد دسترسی آزاد و با اتکا به اصول داده ای فیر (FAIR Data Principle)، سرعت نوآوری علم را زیاد می کند و به تحقیقات شفاف و قابل تکرار(reproducibility) کمک می نماید. منظور از اصول داده ای فیر، به اشتراک گذاری داده های پژوهشی در مخازن معتبری مانند زنودو (Zenodo) و فیگ شیر (Figshare) است که به قابلیت یافتن (Findable)، دسترس پذیری (Accessible)، میان کنش پذیری (interoperable)، و استفاده مجدد داده ها (reusable) کمک نماید.
نوآوری اغلب در تلاقی حوزه های مختلف علم محقق می شود. همکاریهای بین رشته ای این بستر را تقویت می کنند و راهکارهای نوآورانه کاربردی تر و خلاقانه تری عرضه می گردد و دیپلماسی علمی هم پررنگ تر می شود.
پژوهش های نوآورانه، محققان مبتدی را به تقویت رویکردها در بافت میان رشته ای و تفکرات انتقادی سوق می دهد که گرایش-های جدید پژوهشی (Trends) را جدی تر بگیرند و حرکت روی مرزهای دانش را با تمرکز و نگاههای خلاقانه دنبال کنند. این امکان را به این دسته از محققان می دهد تا به یک درک جامع تر از ارتباطات دانش دست یابند و به آنها اجازه می دهد که به صورت انعطاف پذیر و خلاقانه در این راه حرکت کنند.
متأسفانه پژوهشها و تولیدات علمی ایران از وضعیت مطلوب نوآورانه برخوردار نیستند و نوآوری فقط در چند حوزه موضوعی محصول محور است که نوآوری آنها قابل مشاهده می باشد. برای حل مسائل علمی کوچک و بزرگ در کشور به نگاههای نوآورانه نیاز داریم تا ضمن پیشبرد دانش و تقویت بافت های میان رشته ای، به درک عمیق تری از پدیده های علمی برسیم تا تأثیرپذیری جهانی را بهبود ببخشیم.
بر اساس گزارش و آمارهای مؤسسه سایمگو (https: //www.scimagoir.com/) بر مبنای رتبه بندی دانشگاه ها بر طبق رتبه نوآوری ( innovation rank) در سال ۲۰۲۳، از بین ۴۲۰۰ دانشگاه بررسی شده در سراسر جهان در تمام حوزه های موضوعی، ۴ دانشگاه از چین در رتبه ۱ تا ۵ هستند. دانشگاه چینهوا (Tsinghua University ) در رتبه اول و بخش علوم سلامت و فناوری هاروراد- ام. آی. تی. (Harvard-MIT Division of Health Sciences and Technology ) در رتبه دوم قرار دارد. ۱۲۶ دانشگاه ایرانی در این فهرست به چشم می خورد که دانشگاه های صنعتی مالک اشتر (رتبه ۹۸۶)، دانشگاه علم و فرهنگ (رتبه ۱۰۵۱)، دانشگاه صنعتی شریف (رتبه ۱۱۲۸)، دانشگاه علوم پزشکی زنجان (رتبه ۱۱۸۶)، و دانشگاه صنعتی نفت (رتبه ۱۲۱۰)، ۵ دانشگاه ایرانی دارای رتبه بالاتر در این فهرست هستند.
در بین دانشگاه های منطقه (۵۳۱ دانشگاه)، دانشگاه علم و صنعت ملک عبدالله از عربستان (King Abdullah University of Science and Technology ) در بالای جدول قرار دارد. از بین دانشگاه های ایرانی (۱۲۶ دانشگاه ذکرشده)، دانشگاه صنعتی مالک اشتر (رتبه ۲۱)، دانشگاه علم و فرهنگ (رتبه ۲۳)، دانشگاه صنعتی شریف (رتبه ۲۵)، دانشگاه علوم پزشکی زنجان (رتبه ۲۹)، و دانشگاه صنعتی نفت (رتبه ۳۲) را داراست.
رتبه بندی نوآوری در گزارشات مؤسسه سایمگو بر مبنای فاکتورهایی مانند دانش نوآورانه، تاثیر فناورانه، و پروانه های ثبت اختراع محاسبه می شود.
توسعه و تقویت رویکردها و مطالعات نوآورانه در این عرصه ها بسیار ضروری می باشد. این حوزه ها معمولا با مسائل پیچیده و چندوجهی در رابطه با رفتار انسانی، فرهنگ، جامعه، و نهادها سر و کار دارند. نوآوری به پژوهشگران این حوزه ها این امکان را می دهد که دیدگاه ها، روش ها و راهبردهای جدیدی را برای حل این چالش های پیچیده توسعه دهند که به درک عمیق تری از پدیده های اجتماعی منجر شود. مطالعات نوآورانه علوم انسانی با نگاههای بین رشته ای می توانند پژوهش های این حوزه را با ترکیب نگرش های مختلف غنی تر کنند. این تداخل ایده ها می تواند به درک های جامعه شناختی پیچیده تر و دقیق تری منجر شود. بعنوان مثال، ادغام تحلیل داده های پیشرفته، علوم اجتماعی محاسباتی (computational social science)، فناوری های دیجیتالی، ارتباطات، رسانه ها، و نگاههای بین رشته ای می تواند راه های جدیدی را برای کاوش و تحلیل باز کند.
ابزارهای هوش مصنوعی مبتنی بر مدلهای بزرگ زبانی (LLM) مانند چت جی پی تی (ChatGPT) کار تولید محتوا را بسیار آسان کرده اند و نوآوری را تحت الشعاع قرار داده اند. اما آن چه که همچنان مهم تلقی می شود نوآوری در ایده ها و اندیشه هاست. یعنی ما در این عصر به بازتعریفی از نوآوری در پژوهش نیاز داریم که متمرکز بر جدید بودن ایده ها در پیشبرد و توسعه مرزهای ناشناخته علم باشد. ایده هایی که متمرکز بر پیشبینی ترندها، الگوها، یا پتانسیل هایی باشد که الگوریتم های هوش مصنوعی آنها را پیشبینی می-کنند که امکان دارد به سادگی و فوراً برای انسانی ها آشکار نباشد. همینطور از این ابزارها میتوان برای ایده پردازی و طوفان های فکری (brainstorming)بهره برد تا با نگاهی انتقادی همچون یک عامل انسانی، ایده های یک محقق را از ابعاد مختلف واکاوی کند و به اندیشه ورزی عمیق تر کمک کند که منجر به خلق ایده های پرارزش در حوزه های علمی مختلف شود.
راهکارهایی مانند تشکیل انجمن های نوآوری، تسهیل همکاری صنعت جامعه دانشگاه، تخصیص بودجه ویژه برای مطالعات نوآورانه، آموزش مبتنی بر تقویت تفکر خلاقانه و انتقادی، تأسیس مراکز نوآوری و شکوفایی، و تقویت همکاریهای بین المللی و میان رشته ای برای توسعه و گسترش مطالعات نوآورانه پیشنهاد می شود. مؤسسات و پژوهشگران می توانند به واسطه آنها محیطی را ایجاد کنند که نوآوری را ترویج کرده و در نهایت تسهیل کننده پیشرفت دانش در جامعه باشد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب